Jan Kyks Skrzek – In Memoriam (2015, 2CD + DVD, wideo)

“In Memoriam” to album poświęcony pamięci śląskiego bluesmana. Jan Kyks Skrzek, pianista i harmonijkarz, brat Józefa Skrzeka, cieszył się wielką estymą. Płyty zawierają zapisy dwóch koncertów pamięci – z katowickiego Kinoteatru Rialto i z chorzowskiej Leśniczówki.

Wydawnictwo Metal Mind Productions na pierwszy singiel promocyjny wybrało nieopublikowany utwór „Do przyjaciela” pochodzący z sesji nagraniowej płyty „Kolory Bluesa”. Umiarkowany, fortepianowy, rhythm and blues, w którym Jan Kyks Skrzek bardziej melorecytuje niż śpiewa, nie wstydząc się specyficznego, śląskiego akcentu.

„Śmierć jest obok nas” przypomina Leszek Winder. I opowiada o Janie Skrzeku „Jnek był człowiekiem radosnym, wesołym, słuchajcie jego muzyki, myślcie o nim, to największa nagroda dla artysty, jeśli jego osoba trwa dalej”.

„Swing Jasia” śpiewa jakby naturalny spadkobierca śląskiej tradycji – lokalny bluesowy muzyk Adam Kulisz, również chętnie posługujący się gwarą.

Kluczem koncertu w Kinoteatrze Rialto był fakt współpracy z Kyksem. Taką kooperację nawiązała świetna wokalistka jazzowa i gospel – Ewa Uryga. Pokazuje, jak wspaniale można zaśpiewać poetycki tekst Juliana Mateja „Nikt nie zna swej godziny”. Rzadko pokazująca się na bluesowych scenach, wspaniała wokalistka zebrała owacyjne brawa.

Jest też zapis mariażu hip hopu z bluesem. To oczywiście Miuosh i „Piąta strona świata”. Sampel z „O mój Śląsku” połączony z dziecięcym chórem robi od początku tego pomysłu niezwykłe wrażenie, warto mieć tę opowieść na własność. A jeśli komuś hip hopu mało – jest też niezwykle przejmująca muzycznie i tekstowo „Cisza”.

Bronisław Duży na puzonie i Michał Kielak Cielak na harmonijce wspólnie intonują „Zaklętego w klawisze”. Ten tekst to także przypomnienie o uwalnianiu dźwięków duszy, bez oglądania się na listy przebojów.

„Ja wiem i Ty to wiesz” wykonuje w bardziej rockowej konwencji Sebastian Riedel i jego zespół Cree.

Wreszcie pojawia się transowa, znana z wielu świetnych wykonań „Modlitwa bluesmana w pociągu”. Julian Matej pisząc ten tekst Kyksowi zawarł mnóstwo prawdy i o muzykach i o ich losie. Tu większość muzyków uczestniczących w koncercie w Kinoteatrze Rialto dołącza do Cree. Od serca gra na harmonijce Michał Kielak, jest mnóstwo czasu na solówkę pianisty, aż do całkowitej, iście gospelowej ekstazy w finale.

Piękna pieśń „O mój Sląsku” tu już w pełnej wersji, nie w postaci sampla ma szansę rozwinąć skrzydła i unieść się ponad słuchaczami. Iście epicka kompozycja i takaż wersja.

Na koncercie nie mogło te zabraknąć Józefa Skrzeka – także klawiszowca i także harmonijkarza. To on kończy spotkanie w Rialto przeszywającym trzewia swoją surowością i pięknem songiem „Bracie mój”. Esencjonalnym. Tylko głos i harmonijka. Prawdziwy, uniwersalny utwór o żalu po utracie. Tak kończy się zapis koncertu z 26 marca 2015 z Katowic.

11 kwietnia w Chorzowie, w DPT Leśniczówka na scenie pojawia się Agnieszka Łapka, do której dołącza Adam Kulisz i zespół zaczyna grać „Bo takie są dziewczyny”. Tym razem więcej do zagrania będzie miał Leszek Winder i zaproszony gościnnie Grzegorz Kapołka.

W nieco bardziej surowej wersji pojawić się musiał rzecz jasna „Swing Jasia”. Jak zwykle cieszą dźwięki dodawane przez puzon Bronisława Dużego, rozgaduje się również gitara elektryczna. Świetne, klubowe granie. Stąd też pewnie pojawienie się anglojęzycznego „Sweet Home”.

Nieźle brzmi „Kino”, oczywiście za sprawą instrumentu dętego. W „Kolorach Bluesa” to właśnie od puzonu rozpoczyna się to ekstatyczne boogie. Tu jak żywy staje przed oczami Adam Kulisz. Wsparty chórkami przypomina, że „życie bez bluesa jest życiem bez barw”. Z barwą elektrycznych skrzypiec pojawia się zatem solo Jana Gałacha.

Klubowa wersja „Zaklętego” – unikalny zapis z Leśniczówki pozwala zatrzymać na zawsze momenty, w których zwyczajnie nie można było uczestniczyć.

Funkowo brzmiący „O małym Jasiu” to znakomita porcja bluesowych nut, w których każdy z gości może wygrać się w solówce ukazując specyficzne pierwiastki własnego stylu. Raj dla wielbicieli różnych odcieni gitary elektrycznej.

„Dla Jasia” to strawestowany tytuł sławnej kompozycji „Dla Kawy” autorstwa Leszka Windera i Jana Błędowskiego tu z podobną maestrią zagrany przez Windera z Janem Gałachem. Tuzin najbardziej przejmujących minut na tym krążku.

Powtarza się w bardziej ascetycznej i krótszej wersji „Modlitwa bluesmana w pociągu”, ale tak naprawdę zwieńczeniem tego koncertu jest kultowy „Sztajger”. Zaśpiewany gwarą przez Kulisza, jak podczas koncertu galowego Blues Top 2014. Pojawiają się wszyscy muzycy, Jan Gałach gra piękną frazą, wręcz czuć że swego rodzaju uniesienie i porozumienie pomiędzy muzykami i słuchaczami zawiązało się bardzo, bardzo mocno.

Na trzecim krążku, czyli na DVD można podejrzeć co działo się na koncercie pamięci w Rialto, ale przede wszystkim obejrzeć reportaż z ostatniej trasy Kyksa, z fragmentami koncertów z pubu Pamela w Toruniu, z Blues Clubu w Gdyni, z elbląskiej Mjazzgi i z częstochowskich Klimatów. Są też migawki w z pogrzebu, archiwalne zdjęcia i premierowy teledysk – „Do przyjaciela”.

Jan Kyks Skrzek już za życia był muzykiem unikalnym i kultowym. Wydaje się, że dopóki śląskie środowisko bluesowe będzie silne, pamięć o muzyku będzie żywa, nie tylko podczas odświętnych koncertów. „In Memoriam” to nie tylko pamiątka, to dowód ciągłości i żywotności polskiego bluesa.

DVD

1. film

- „Ostatnia trasa”

Reportaż z ostatniej trasy koncertowej Jana „Kyksa” Skrzeka styczeń 2015

/Toruń - Pamela, Gdynia – Blues Club, Elbląg - Mjazzga, Częstochowa – Klimaty/, Pogrzeb JKS, fragmenty koncertu Pamięci Katowice 26.05.2015

2. teledysk

- „Do przyjaciela” /premiera/

- „Bo takie są dziewczyny”

3.  Katalog zdjęciowy